22 Eylül 2008 Pazartesi

tuvalet etiği

tuvaletler mühim yerler. yemek yiyorsak, girdi-çıktı sistemiyle çalışıyorsak denebilir ki her tuvalet bir tabak, bir çatal-bıçak kadar mühimdir hayatımızda. yemekten farkı şu ki bunu bireysel kullanıyoruz. cinsiyet ayrımı gözeten bi şekilde genellikle. "anne, bak pipisi vaar" ve "annee, bak pipisi yoook" yıllarımızı geride bırakırken bunun nedenlerini çözmüştük.
her gün umumi tuvalet kullanırken kapıda şu figürü:

ya da şu figürü:
görüp dalıyoruz içeri. etik kısmı ise şu figürde başlıyor:

bu nerde olmalı?
istanbul modern'de bu işaret için ayrı bi kapı vardı. bi nevi üçüncü cinsi tanımlamışlar yani. kadınlar, erkekler ve tekerlekliler. "annee bak tekerleği vaar" gibi bi şi olsa gerek. alt katında müthiş eleştirel yakın dönem modern sanat eserleri, üst katında tuvalet parodisi yaşanıyor. elimizdeki audio-guide durumu açıklamaktan çok uzak. bu işaretin olduğu kapının ardındaysa (girip bakmadım) iki seçenek var:
a) "cinsiyet ayrımı yok, zira pisuvar yok, herkes kabinlerde"
b) "cinsiyet ayrımı var ama içerde".
şimdii... eğer a şıkkıysa zaten bence konu kapanmıştır, orayı yapan mimar oturup bi daha düşünsün. b şıkkıysa, bunun belirtilmesi gerekirdi kapıda ki tekerlekli sandalyeli biri içeri girmeden de bunu bilebilsin, boşuna gerilmesin. bu da bi haktır. "bekle ve gör" denmez çişi gelmiş insana. peki ideali? ideali bence şu:

zira bakınız, erkekler tuvaleti. ayakta duranlar ve tekerlekli sandalyede oturanlar için. yani "tekerlekler üstündeysen üçüncü cinssin" diye bi şi yok, "annee bak pipisi vaar" prensibi uygulanmış. bahsettiğim tuvalet etiği böyle basit bi şi işte: "onun da var" ya da kadınlar için: "onun da yok". yani az önce bahsettiğim işaret, kadın/erkek tuvaletlerinin içinde bi kapı olmalı, dışında ayrı bi terkedilmişlik diyarı olmamalı. zira kadınlar/ erkekler tuvalette mesela makyaj yapabilmeli, dişlerini şöyle bi yoklayabilmeliler, istemiyolarsa karşı cinsle göz göze gelmeden. Ha yok, cinsiyet ayrımına karşıysanız, ki bence evet yani neden olmasın, o zaman diğer iki kapıyı da kadın-erkek diye de ayırmazsınız. tekerlekli sandalyeliye zorunlu unisex haller, sağlıklılara cinsiyet bilinci, aşılayamazsınız. bence.

bi diğer nokta da, yazıma son verirken, bebek bezi değiştirme bölmeleri. bunlar genelde kadınlar tuvaletinde olduğundan erkekler neden bahsettiğimi bile bilmiyo olabilir. böyle minik bi masa, bebeği yatırıp altını değiştirmemiz için. işte bu küçük kabincikler de kadınlar tuvaletinin dışında olmalıdır. bebeğin altını değiştiren illa annesi olmak zorunda değil, hem bekar haftasonu babaları ne yapacaktır, di mi yani? bebeğin oyun işlerini babaya, boklu işlerini anneye yıkmaya son bence. o kabincik dışarda olmalı. ayrıca kadınlar tuvaletini kesif bir koku bürüyor ve "genç kızlarımız" annelikten soğuyo resmen, bu da can. neyse yani bununla ilgili işaret örneklerimizi sunuyorum, tercihimi de sonra söyliycem:


ülkemizde benim genelde gördüğüm işaret en sondaki: canımız annemiz figürü. ortadaki "ebeveyn odası" mantığı da iyi belki; ama bence bebeğe nolduğu biraz muallak, "ebeveynlik" mi yapıcaz yani orda, nedir? bence en iyisi ilki. oh, bebek yatmış, ayakları havaya dikmiş. ne olacağı belli.
aynı şekilde, rica edicem okul yaşına gelmiş erkek çocuklarınızı kadınlar tuvaletine sürüklemeyin hanımlar. çok utanıyo çocuklar. herkes yanaklarını sıkıyo filan ve o hala tek başına tuvalete bile giremeyen bi çocuk olduğunu hatırlıyo sizin "kocaman adam olmuş benim oğluşuuumm" diye sevişleriniz arasında. sünnetini olmuş bir errrkkeekk olarak mesela, kendi halleder. annecim annecim yaptırmayın. okuluna filan gidiyo o çocuk. çocuğu bi gün erkekim bi gün sidiklim diye sevmeyin. (ha zaten en baştan, erkekliğiyle sevgi kazanan bi tuhaf çocuk yetiştirmeyin, o ayrı). babası etraftaysa ne güzel, ona emanet edin. diilse de etrafı batırmadan tuvalete girmeyi öğrenmek için fazlasıyla iyi bi yaşta bence. küçük kızınızı babasının yanında erkekler tuvaletine salmak tuhaf geliyorsa bu da tuhaf, yapmayın. o çocuğa "annemlerle hamamdaydık" benzeri anılar kazandırmayın. cinsiyetine/cinsel yönelimine zarar geleceği için değil, bebeklikten çıktığı, çocuk olduğu ve cinsiyetsizmiş gibi davranılmaması gerektiği için.

ve istanbul modern... modern tuvaletlerle de tanışması dileğiyle. tekerlekli sandalyeli üçüncü cinsler olmasın, mesela. bebek/çocuk odası yapmışsınız veliler rahat gezsin diye, alt değiştirme yeri de olsun; ama kadınlar tuvaletinde değil, dışarda. kadınlar tuvaletine de koyacaksanız hijyenik ped/ tampon otomatı koyun, havanız olsun.
"modern zamanlarda etik bu muduuuur" zira.

13 yorum:

Vladimir dedi ki...

Maria'nın bahçesi'ndeki tuvalet işaretleri de tuvaletler de çok yaratıcı, temiz, pimpak.

ABİ dedi ki...

çok haklısın. hiç düşünmemiştim özürlü tuvaletlerinde cinsiyet ayrımı olmadığını..

Adsız dedi ki...

En üstteki yazı olduğu için buraya yazdım. Yoksa konuyla alakası yok.
iki senedir takip ettiğim bloglardan bir kısmı yazmayı bıraktı, bir kısmı davetli okuyuculara açık ,bir kısmı toptan blogu kaldırdı saçma sapanda olsa devam ediyosun helal olsun.

Adsız dedi ki...

Eminim ideal olarak koydugun fotograf yurtdisindaki bir mekanda cekilmistir..
Farkettin mi isaretlerin altinda bir de Blair alfabesi ile yazilmis `men` ibaresi var (yani korler de dusunulmus caktirmadan)

Elsa dedi ki...

gittiğim her yerde elimi yıkama alışkanlıgım var bu yüzden tuvaleti kullanırım, eger tek kişilikse tuvaletler ve erkek tarafı boşsa muhakkak erkek tuvaletine girerim. bunu senelerdir yapıyorum ancak gecenlerde bomboş ve ufacık erkek tuvaletine girdiğimi gören ve sıra bekleyen bir kadın beni uyarme geregi hissetti. acayip sinirlendim, ayrıca kadın-erkek tuvaleti ayrımı görmek genelde sinirimi bozuyor. ben zaten umumi tuvalet sevmiyorum, kullanmıyorum o ayrı, ama herkesin kullandıgı bir tuvalette kadın, erkek poposu degmiş farkı ne etkiler bilmiyorum. pisuvar derseniz uluorta olması sinir bozucu, erkek olsam kullanamazdım :) ancak çocuklugumuzda anlatılan bir hikayenin uzun yıllar kabusum oldugunu söylemek zorundayım, daha önce tuvalete boşalan bir adamdan sonra o klozete oturdugu için hamile kalındıgını, dikkat etmemiz gerektigini anlatmıştı birisi bize ve biz bundan hep korktuk. kadınlar tuvaletini gizlice mastürbasyon amaçlı kullanan sapıkların olabileceginden dahi şüphelendik.

bu arada bizim okulda mühendislikteki cinsiyetlerin kendine ait tuvaletlerinin içinde tekerli sandalye bölmesi var, değil mi? bunu daha önce hiç düşünmemiştim. tuvaletlere ilişkin fikirlerimi beyan etmişken ilkokulda ilk kez karşılaştıgım bu kız-erkek tuvaleti farkından sonra anneme nedenini sordugumda, erkekler daha pis ondan ayrı cevabına benzer bir seyler duydugumu ve buna uzun yıllar inandıgımı da itiraf ediyorum.

Elif dedi ki...

ve tuvaletler güzeldir...

Adsız dedi ki...

Özürlülere cinsiyet ayrımı yapılması gerekliliği konusuna gelene kadar her yere özürlü tuvaleti gerekliliği konusunun öncelikli olarak çözülmesi lazım ne yazık ki. Kimi yerlerde yaşama hakları bile yok! Cinsiyetlerine karşı da hassas olmayı düşünmek için daha katedileceği çook yol var fiziksel engeli olmayanların. Hiçbir özürlünün cinsiyet ayrımını fazla dert ettiğini düşünmüyorum bu bağlamda. Yurtdışındaki okulumda 'normaller' tuvaleti dolu olurdu genelde, yanındaki engelli tuvaletine cinsiyetsiz ve özürlü girerdim ferah ve mutlu.Tek kişilikti o tuvalet gerçi bi yandan.

deryik dedi ki...

vladimir: maria'nın bahçesini bilmiyorum ama ben?

abi: lazım lazım.

mr: beni böyle okuyun hep.

witness: gugıldan buldum, muhtemeldir. breil diil miydi o?:)

elsa: tuvalete oturarak hamile kalmak? vuhuhu. erkek tuvaletleri bence daha temiz ve genelde daha boş. işgali de caizdir. kadın uyarıp ne dedi ki, "pardon siz kadınsınız ama" mı? :)

elif: kimi zaman.

isimsiz: bahsettiğim durum, ideal durum. yani aza kanaat etmek zorunda kalınıyo çoğu zaman, o da varsa. ama madem yapılacak, böyle yapsınlar, dediğim o. yoksa müze tuvaletinden önce o müzeye giden kaldırımlar bile bi sorun, farkındayım.

KUGUU dedi ki...

guzel yazi, guzel saptamalar ve fikirler.

Semazem dedi ki...

Engelliler, tuvalet ihtiyaçlarını karşılarken, bazı durumlarda ikinci bir kişinin yardımına ihtiyaç duyarlar. Bu kişi her zaman hemcinsleri olamayacağı için de engellilere ait tuvaletlerin ayrı yapılması daha doğrudur.

deryik dedi ki...

kuğu: teşekkürler.
semazem: doğru, bunu düşünmemiştim. çocuk filan da olabilir hem;ama içerde yine de ayrılabilir sanki. öyledir belki.

ABİ dedi ki...

ben bu tip bi tuvalete giricem.. bu kesinleşti..
haber veririm..

Damlo dedi ki...

daha 1ay olmadı,arkadaşıma engelli erkek ve kadın aynı tuvaleti mi paylaşıor die sormuştum..

Powered by Blogger

eXTReMe Tracker